Dấu ấn Cách mạng tháng Tám qua những hiện vật lịch sử

Chiến tranh đã lùi xa nhưng tầm vóc ý nghĩa thắng lợi và bài học lịch sử của Cách mạng tháng Tám vẫn còn vẹn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Ngày nay, những giá trị ấy vẫn hiện hữu và được lưu giữ trang trọng tại các bảo tàng trong cả nước qua hàng nghìn những hình ảnh, hiện vật lịch sử.

Đó là những minh chứng hào hùng cho tinh thần yêu nước, đấu tranh anh dũng của quân và dân Việt Nam để giành lại độc lập tự do cho dân tộc.

Trong kho tàng hình ảnh, hiện vật về lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc được lưu giữ tại nhiều bảo tàng trong cả nước, phần hình ảnh, hiện vật về Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945 khá phong phú, đa dạng, từ văn bản, nghị quyết đến hiện vật chiến tranh, kỷ vật chiến sỹ, đã khái quát nêu bật giá trị thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945- sự kiện lịch sử đã mở ra bước ngoặt lớn của cách mạng, đưa dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Báo Cờ Giải Phóng, Cơ quan tuyên truyền cổ động Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương. Số 2, ngày 26/8/1943.

Trong số hàng nghìn hình ảnh, tài liệu hiện vật ghi lại không khí hào hùng của cuộc Cách mạng tháng Tám đang được lưu giữ tại Bảo tàng lịch sử Quốc gia Việt Nam, sưu tập truyền đơn thời kỳ Cách mạng tháng Tám năm 1945 và bộ sưu tập 90 tờ báo cách mạng 1925-1945 là một phần hiện vật quý, phản ánh báo chí cách mạng giai đoạn này góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền chủ nghĩa yêu nước; tập hợp và củng cố các lực lượng cách mạng đứng lên giành chính quyền, tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thắng lợi, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Qua các tờ báo được lưu giữ tại bảo tàng như: Tạp chí Đỏ, Tranh đấu, Dân cày, Việt Nam Độc Lập, Cờ Giải Phóng, Cứu Quốc… đã cho thấy, ngoài các tờ báo của Trung ương Đảng, các tổ chức đoàn thể ở hầu hết các địa phương thời kỳ đó đều bí mật xuất bản báo. Các tờ báo này đã trở thành một mặt trận đấu tranh sắc bén, đáp ứng kịp thời những yêu cầu của cán bộ đảng viên và các hội viên cứu quốc trong cao trào đấu tranh cách mạng.

Nhà sử học Dương Trung Quốc, Tổng Thư ký Hội Khoa học lịch sử Việt Nam cho biết: “Trong thời điểm đó, báo chí chủ yếu hoạt động bí mật ở những vùng giải phóng, trong chiến khu, trong khu vực mà địch quản lý. Nó chứa đựng ở đấy không chỉ những tư tưởng mà cả ý chí quyết tâm và cả sự khôn ngoan sáng tạo để cho tất cả đường lối chính sách của tổ chức cách mạng đi vào đời sống quần chúng và nó giúp cho mọi người đồng lòng nhất trí, nhất tề trong hành động giành lại chính quyền và xây dựng lại chế độ dân chủ cộng hòa”.

Bộ kèn đồng đã được sử dụng cử hành trong Lễ chào cờ tại Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945.

Bên cạnh sưu tập báo chí cách mạng, nhiều hiện vật quý, văn bản gốc của sự kiện lịch sử Cách mạng tháng Tám năm 1945 cũng đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia như Nghị quyết Ðại hội Quốc dân, Quân lệnh của Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc, con dấu của Tổng Bộ Việt Minh năm 1944-1945; con dấu của Kỳ bộ Việt Minh Bắc Kỳ 1941-1945… Đây cũng là những hình ảnh, hiện vật thể hiện sự chuẩn bị về mọi mặt của Mặt trận Việt Minh cho cuộc khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 của dân tộc.

Tại các bảo tàng lịch sử, quân sự ở nước ta, dấu ấn của sự kiện Cách mạng tháng Tám còn được thể hiện ở hình ảnh, hiện vật khắc họa sinh động, trung thực cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, trong đó nêu bật vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Trong hơn 300 hình ảnh, hiện vật tại trưng bày “Dấu ấn mùa thu lịch sử” của Bảo tàng lịch sử Quân sự Việt Nam, nhiều hiện vật về Cách mạng tháng Tám lịch sử và Quốc khánh 2/9/1945 lần đầu tiên giới thiệu tới công chúng như chiếc ví da của đồng chí Phan Quang Hiền, đội viên Đội Cứu quốc quân đã dùng để đựng thư liên lạc của các đồng chí Hoàng Quốc Việt, Đào Văn Trường trong quá trình chỉ đạo Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 ở Việt Bắc; Tay nải của chị Lê Thị Thọ, ở làng Cao, Phú Thọ dùng để tiếp tế gạo cho cơ quan Trung ương Đảng năm 1945; Thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nhân dân cả nước trước ngày Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945 kêu gọi đoàn kết cùng Mặt trận Việt Minh để giải phóng dân tộc; Truyền đơn của Mặt trận Việt Minh kêu gọi nhân dân tham gia Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng 8 năm 1945…