Hồn vía trung thu

 Sắp tới ngày rằm tháng tám, còn gọi là Tết Trung thu hay Tết Nhi đồng, khắp các nẻo đường Sài Gòn đầy những gian hàng bán bánh trung thu với cách bài trí sặc sỡ đặc trưng từ trong ra ngoài, từ ngoài vào trong thật bắt mắt.

Nhưng nếu chỉ có những hộp bánh đỏ rực của các thương hiệu nổi tiếng quen thuộc mà không có những chiếc đèn lồng giấy kiếng, khung tre đủ loại hình: con bướm, con cá, con gà, tàu thủy, xe tăng, ngôi sao… với cách trang trí thuần Việt đi kèm thì cũng không làm nên hồn vía của một đêm rằm tháng tám, một cái Tết Trung thu đúng nghĩa.

Có mấy ai biết được những chiếc đèn lồng khung tre, giấy kiếng rất xa xưa ấy mỗi năm đến rằm trung thu lại xuất hiện rực rỡ trên phố, đi đến tận chợ huyện, chợ làng từ đâu mà có, do ai làm ra, xuất xứ ở một khu phố nghề nào? Tất nhiên, có nhiều nơi, nhiều làng nghề làm đèn lồng trung thu; riêng ở Sài Gòn có một khu phố nghề chuyên làm đèn tập trung nhiều hộ gia đình đã nổi tiếng lâu đời được nhiều nơi tín nhiệm đặt hàng phân phối ra thị trường, đó là khu phố làm đèn lồng giáo xứ Phú Bình ở đường Lạc Long Quân (quận 11) đã tồn tại hàng chục năm mà lúc thịnh hành có đến 100 hộ sản xuất đèn quanh năm, sôi nổi nhất là vào những tháng trước rằm trung thu tháng tám.

Ảnh: Hoàng TriỀu

Đến khu phố làm đèn trung thu giáo xứ Phú Bình, người ta sẽ nhận ra ngay những hộ sản xuất đèn lồng theo phong cách truyền thống, hoàn toàn thủ công khi mục sở thị nhiều kiểu đèn treo giăng giăng trước cửa nhà để tiếp thị và khi bước vào trong, khách có thể chứng kiến tận mắt những “nghệ nhân” đang thao tác cho từng công đoạn làm đèn từ khâu chẻ tre, vuốt nan, làm khung, dán giấy kiếng, trang trí họa tiết… Không khí làm việc luôn khẩn trương, cảnh người đến lấy hàng về phân phối luôn tấp nập bất kể ngày, đêm.

Rồi đèn lồng Trung Quốc mỗi năm tràn vào thị trường Việt Nam mỗi nhiều với đa dạng mẫu mã, lại rất đẹp, giá rẻ. Chính vì cạnh tranh không nổi với đèn lồng Trung Quốc nên năm nay nhiều nghệ nhân làm đèn lồng truyền thống ở giáo xứ Phú Bình đã bỏ nghề.

Vẫn còn đó làng nghề làm lồng đèn truyền thống Phú Bình nhưng bây giờ mỗi khi ngang qua, thấy lòng vơi hụt, như mất một thứ gì, tựa hồ hồn vía trung thu!